Baas in eigen buik

Geen standaard Katholieke organisatie

Het pand waarin Catolicas por el derecho a decidir (Katholieken voor het recht om te beslissen) is een groot huis in een buitenwijk van La Paz. Zodra we binnenkomen voelt het als een warm community huis. Overal aan de wand hangt hun visie en missie beschreven, de boekenkast staat vol met boeken over vrouwenrechten en direct bij binnenkomst loop ik tegen een een pilaar aan waaraan een bord hangt met daarop “LGBT friendly”. Dit zijn duidelijk geen “standaard Katholieken”.

Positieve energie aan elkaar doorgeven

En dat blijkt ook uit de manier waarop wij worden welkom geheten. Op de vloer in de kamer ligt een typisch Boliviaans kleurig kleed met daarop bakjes met linzen, granen en water. De lokale vrouwelijke leiders en medewerkers van de organisatie staan op en ons wordt gevraagd hetzelfde te doen. We staan met zijn allen in een kring en sluiten onze ogen. Wat volgt is een combinatie van gebed en meditatie waarbij we ons achtereenvolgens voorstellen dat wijzelf, ons land en de wereld vrij zijn. Vervolgens houden we elkaars hand vast en laten we die positieve energie van de een naar de ander doorstromen. Dit wordt afgesloten en bevestigd met een knuffel waarmee we elkaar (goede) energie toewensen. Aan het einde leggen we allemaal iets van de granen en linzen in een bakje, daarover wordt water gesprenkeld. Het is een offer aan Pachamama, Moeder Aarde. Het zijn zaadjes die we planten. De toon is gezet. De sfeer is open en iedereen is gedreven om dat zaadje van vrijheid, door middel van positieve energie te laten groeien.

Recht om zelf te beslissen over je lijf

En die energie richt zich hoofdzakelijk voor het recht om (als vrouw) zelf te mogen beslissen over je eigen lijf. Als de vrouwen zich een voor een voorstellen en vertellen wat hun motivatie is om zich als leider in te zetten horen we weer veel over geweld tegen vrouwen, maar ook ongewenste en ongeplande zwangerschappen zijn daarbij een een belangrijk terugkerend onderwerp.

Mijn vader was ziek, daarom sloeg hij ons. – Lourdes (54)

Kinderen in Bolivia leren niet om kritisch te zijn
“Kinderen in Bolivia zijn stil. Ze zullen niet snel zelf vragen stellen of beslissingen nemen. Dat leren ze al thuis. Vader, moeder, oom of tante zijn degenen die voor een kind beslist wat het gaat of moet doen. Kritisch zijn en doorvragen wordt niet op prijs gesteld,” vertelt Lourdes (54), zelf moeder van 3 kinderen en docente. Haar eigen vader was gewelddadig. Twee a drie dagen in de week kwam hij dronken thuis van zijn werk. Het hele gezin werd dan bang, want dan sloeg hij de boel kort en klein. Lourdes heeft het gedrag van haar vader een plekje kunnen geven. “Hij was ziek,” is haar verklaring nu. Ondanks dat haar moeder nooit bij hem is weg gegaan en geen aangifte heeft durven doen keurde ook zij het gedrag van haar echtgenoot niet goed. Inmiddels is ook zij leider bij Catolicas en helpen Lourdes en haar moeder andere vrouwen uit vergelijkbare situaties te komen.

Er zijn veel meisjes van 14 die zwanger worden, vaak door verkrachting. – Vicenta (55)

Illegale abortus leidt tot geperforeerde baarmoeders
Lourdes richt zich daarbij vooral op de jongeren en wordt daarbij bijgestaan door Vicenta (55), een collega leider van Catolicas. Vicenta heeft drie volwassen dochters, alledrie advocaat. Zij vertelt: “Aan kinderen wordt niets geleerd over sexualiteit, laat staan over voorbehoedsmiddelen en je recht zelf te beslissen over wat je wel en niet wilt! Dit heeft als gevolg dat veel meisjes op hun veertiende zwanger raken. Vaak door verkrachting, soms door een vriendje. Het meisje heeft geen idee wat haar overkomt. Ze is zelf nog een kind! Zo’n meisje zou een abortus moeten kunnen nemen, maar dat is in Bolivia illegaal. Alleen bij hoge uitzondering, bijvoorbeeld als je eigen leven in gevaar is, mag je als vrouw, alleen met toestemming van de vader, een abortus krijgen! Belachelijk! Hierdoor gaan die jonge meiden naar clandestiene kliniekjes, waar op heel onverantwoorde wijze abortus wordt gepleegd. Vaak met geperforeerde of misvormde baarmoeders tot gevolg.”

Seksuele voorlichting op scholen
En dus trekken de Catolicas erop uit om kinderen voorlichting te geven op scholen, bijvoorbeeld in de vorm van een spel, waarbij jongens en meiden vragen krijgen als “Waar zit de G-spot?” en “Wat zou je doen als je nu zwanger zou zijn?”. Alles met als doel (tiener)zwangerschappen te voorkomen en een open sfeer te creeeren aangaande seksualiteit. Ook wordt er gelobbyd bij de politiek om abortus legaal te krijgen. Helaas mag dat vooralsnog niet baten. Tijdens ons bezoek (dinsdag 14 maart 2017) wordt bekend dat de voorgestelde abortuswet is afgewezen. De Katholieke kerken in Bolivia waren tegen. Het is een klap in het gezicht van deze, ook Katholieke, maar zeer progressieve groep. Hun werk is ook na 20 jaar nog niet gedaan.

En toch ben ik hoopvol. De sfeer in hun huis en de motivatie van deze vrouwen het voor toekomstige generaties beter te maken is onontkoombaar. Het is alleen wel een kwestie van een lange adem.
Catolicas por el derecho a decidir wordt gesteund door Mensen met een Missie.